Historia naszej parafii

Pierwsze wzmianki i terytorium parafii

Początki parafii w Dębieńsku sięgają XIII wieku. Kronika parafialna podaje, że pierwszy udokumentowany zapis pochodzi z 1342 roku i dotyczy zadłużenia parafii od 1335 roku. To pierwsza data, co do której mamy pewność, że już wtedy istniała parafia. Na jej obszarze znajdowały się Dębieńsko Wielkie, Dębieńsko Stare, Czerwionka, kolonia Ciosek, Czuchów, kolonia „Angelhof”, kolonia „Solarnia”, kolonia i folwark „Neuhof”, Ornontowice, Żabik, Bukowina, Rybówka, Zawada, kolonia „Friedrichsgrube” i wieś Jankowice oraz kolonie „Mariahutte” i „Josephinenhutte”. Terytorium to pozostało niezmienione, aż do początków XX wieku, kiedy to od Dębieńska odłączyły się parafie Ornontowice, Czerwionka, Czuchów oraz Jaśkowice.

Kościół drewniany

Pierwszy, drewniany kościół wybudowano w Dębieńsku prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku. Strop wykonano z drewnianych pomalowanych belek, zaś podłogę wyłożono cegłami. Wewnątrz kościół ozdobiony był obrazami, ołtarzami i chórem pomalowanym i pozłoconym, w którym znajdował się sześciogłosowy pozytyw organowy, rzeźbiony i pozłacany. Dzwonnicę drewnianą z dwoma dzwonami wybudowano osobno. Trzeci dzwon umieszczono w wieżyczce nad kościołem. Wokół świątyni położony był cmentarz wraz z kostnicą, otoczony ogrodzeniem z belek drewnianych. W prezbiterium znajdował się obraz przedstawiający wyobrażenie Matki Boskiej Wniebowziętej. Do kościoła przylegała drewniana kaplica wzniesiona przez barona Jerzego Welczek. Pod nią znajdowała się krypta, w której chowano zmarłych z rodu Welczek. W tej kaplicy znajdował się poświęcony ołtarz wraz z antypedium, na którym proboszcz zgodnie z fundacją Jerzego Welczka sprawował w każdą środę i sobotę mszę za zmarłych. Tabernakulum było rzeźbione z drewna i pozłocone, a chrzcielnica była wykonana z kamienia. Kaplica istniała do drugiej połowy XVII wieku. W kronice parafialnej możemy przeczytać, że miała wymiary 24 na 13 łokci (ok. 16 x 8,5 m). Posiadała również wieżę, a we wnętrzu chór z organami i cztery ołtarze. Przylegała do niej kaplica chrzcielna.

Kościół murowany

W 1798 roku rozebrano ten kościółek i zaczęto budowę nowego, murowanego kościoła, w stylu barokowym o wymiarach ok. 32,5 x 13 m. Kościół zbudowano z kamienia, dach pokryto gontami. Wstawiono drzwi wejściowe z trzech stron. Ściany wewnątrz otynkowano. Zbudowano także duży chór. Ze starego kościoła przeniesiono m.in. główny ołtarz, ambonę, chrzcielnicę, naczynia liturgiczne oraz miedzianą monstrancję, która jest zachowana do dnia dzisiejszego. Kościół konsekrowano w 1800 roku. W XIX wieku trwały prace, mające na celu jego upiększenie. Dodano m.in. boczne ołtarze, zegar na wieży, nowe organy (działające do dziś), położono też posadzki z piaskowca, a w prezbiterium – z marmuru.

Rozbudowa kościoła

Otwarcie w ostatnich latach XIX wieku kopalni „Dębieńsko” wpłynęło na znaczne zwiększenie liczby parafian, spowodowane głównie migracją ludności na tereny otaczające kopalnię. Nie mogąc pomieścić wiernych w kościele, proboszcz Jan Salzburg w 1912 roku rozpoczął jego rozbudowę. Prowadzone w szybkim tempie prace trwały ponad rok i objęły dobudowanie transeptu wraz z absydą, które miały nadać kościołowi kształt krzyża. Wieża miała zostać podwyższona o jedną kondygnację oraz miał zostać zmieniony kształt jej hełmu. Prace budowlane rozpoczęto od rozbiórki prezbiterium z zakrystią i wieży, a w dalszej kolejności pokrycia dachowego z gontów. Po sporych wątpliwościach natury konstrukcyjnej osadzono kopułę autorstwa architekta H. Schneidera, który opracował cały projekt przebudowy świątyni. Ostatecznie kościół osiągnął rozmiary ok. 45,5 x 13 m, transept – 23 m i łączną powierzchnię niespełna 800m2.

Prace remontowe

W pierwszej połowie XX wieku prace przy parafii obejmowały tylko mniejsze remonty. Natomiast po wojnie rozbudowano chór, odnowiono organy i ołtarz główny oraz dach. Później zainstalowano ogrzewanie, wykonano nowe ołtarze boczne i konfesjonały. Zmieniono posadzkę, odnowiono prezbiterium, przerobiono ołtarze. W kolejnych latach dachówki zastąpiono blachą miedzianą. W 1996 roku odmalowano wnętrze kościoła. W maju 2009 roku na skutek pożaru, zniszczeniu uległa kopuła. Obecnie zamontowana jest już jej replika, która stanęła na wieży w miejsce poprzedniej. (tekst w całości za portalem www.encyklo.pl) W latach 2012-2014 w kościele zamontowane zostały witraże w oknach transeptu i nawy głównej. Witraże przedstawiają: Świętą Rodzinę, bł. Jana Pawła II, św. Floriana i św. Agatę, św. Jadwigę Śląską, bł. Jerzego Popiełuszkę, św. Huberta, św. Michała, św. Rafała, św. Gabriela. Fundatorami witraży są rodziny, grupy parafialne i zawodowe, dzielnice parafii.

Księża pochodzący z parafii

 (w nawiasach podano datę święceń kapłańskich)

• + ks. Bolesław Brząkalik (1953)
• + ks. Jan Piwczyk (1967)
• ks. prof. dr hab. Henryk Pietras SJ (1980)
• o. Antonin Kazimierz Brząkalik OFM (1986)
• o. dr Gabriel Pisarek SCI (1995)
• + o. Cyriak Piotr Wrzodak OFM (1996)
• o. Achilles Łukasz Brzonkalik OFM (2024)

Siostry zakonne pochodzące z naszej parafii

• s. Urszula Brzonkalik FMM (Franciszkanki Misjonarki Maryi)
• + s. Gracjana Spika AM (Siostry Służebniczki NMP)
• s. M. Eligia Agnieszka Garbacz AM (Siostry Służebniczki NMP)